Od czwartku 15 października br. od godziny 12.00, otwarta będzie wieża widokowa na terenie Centrum Edukacji Ekologicznej w Czechowicach-Dziedzicach.

Zgodnie z regulaminem korzystania z wieży, ustanowionym na mocy uchwały nr XXVIII/315/20 Rady Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach z dnia 29 września 2020 r., jest ona obiektem ogólnodostępnym, a wstęp na nią jest bezpłatny. Z wieży widokowej można korzystać przez 7 dni w tygodniu.

Warto pamiętać, że jednorazowo na wieży może przebywać nie więcej niż 8 osób. W przypadku dużego natężenia ruchu i oczekiwania na wejście na wieżę innych osób, czas przebywania na jej terenie nie może przekraczać 10 minut. Podczas korzystania z wieży widokowej zabrania się biegania, skakania, popychania osób, zrzucania z wieży wszelkich przedmiotów, wychylania się przez barierki zabezpieczające oraz wspinania po elementach konstrukcji i elewacji wieży.

To, że wejście na wieżę nie będzie zamknięte na kłódkę nie oznacza, że wolno korzystać z obiektu cały czas i że na jej terenie może przybywać każdy. Ze względów bezpieczeństwa, obowiązuje bezwzględny zakaz korzystania z wieży widokowej od zmierzchu do świtu, w czasie niekorzystnych warunków atmosferycznych (w szczególności podczas opadów deszczu i śniegu, silnych wiatrów, burz, wyładowań atmosferycznych, gołoledzi oraz oblodzenia schodów i podestów), a także w przypadku, gdy wejście na wieżę widokową jest zamknięte (np. w przypadku prac konserwacyjnych). Nie wolno przebywać na terenie wieży pod wpływem alkoholu, środków odurzających oraz substancji psychoaktywnych. Dzieci poniżej 13. roku życia nie mogą przebywać na terenie obiektu bez opieki osoby dorosłej. Korzystanie z obiektu jest w pełni dobrowolne, a każdy, kto przebywa na nim - i wprowadza na jego teren dzieci lub umożliwia korzystanie z niego osobom znajdującym się pod swoją opieką prawną - robi to na własną odpowiedzialność.

Należy pamiętać, że na terenie wieży obowiązują ponadto takie zasady zachowania, jakie dotyczą terenów publicznych i wynikają z przepisów prawa. Nie można m.in. zaśmiecać i niszczyć wieży, stwarzać zagrożenia dla zdrowia i życia innych użytkowników obiektu, palić wyrobów tytoniowych ani pić alkoholu, wprowadzać psów bez smyczy i oczywiście należy posprzątać po swoim pupilu. Obiekt jest monitorowany 24 godziny na dobę i znajduje się pod obserwacją organów porządkowych. Oprócz tego trzeba mieć na uwadze, iż obecnie cała Polska znajduje się w tzw. żółtej strefie, w której obowiązuje zasłanianie nosa i ust w przestrzeniach publicznych. Według przepisów obowiązującego rozporządzenia, maseczkę (lub inny element odzieży - np. szalik czy chustę) trzeba nosić na drogach i placach, na terenie promenad, bulwarów, miejsc postoju pojazdów czy na parkingach leśnych. Maseczki nie trzeba nosić m.in. w lesie, w parku i w ogrodzie botanicznym. Należy jednak pamiętać o zasadzie utrzymania odpowiedniego dystansu od innych osób (min. 1,5 metra).

Wieża na terenie Centrum Edukacji Ekologicznej, wybudowana w ramach utworzenia CEE wraz z rewitalizacją i renaturalizacją Doliny Potoku Czechowickiego, ma dokładnie 15,97 metra wysokości (pierwotnie miała się wznosić na ponad 18 metrów, na co jednak nie uzyskano zgody konserwatora zabytków) i ma na celu umożliwić - w ramach realizowanej na terenie obiektu edukacji przyrodniczej i promowania walorów bioróżnorodności - obserwację zrewitalizowanego terenu niedawno ukończonej inwestycji, jak również okolicznych zabytków architektonicznych i pobliskich obiektów historycznych (kościół pw. św. Katarzyny, Pałac Kotulińskich, ruiny "zamku" Wilczków) oraz przyrodniczych (pomniki przyrody - aleja lip kandelabrowych i dąb "Bartek"). Prowadzone w ramach edukacji regionalnej zajęcia na wieży służą m.in. poznaniu charakterystycznych cech historycznego układu zabudowy wzgórza zamkowego i dawnych Czechowic (obecnie - Czechowice Górne i Dolne).

Leżący po drugiej stronie ulicy zespół pałacowo-parkowy zaliczany jest do najważniejszych na historycznym Śląsku Cieszyńskim założeń rezydencjonalnych i jest przykładem ukształtowanego w XVIII w. kompleksu w typie entre cour et jardin, wkomponowanego w historyczny, łanowy układ wsi i powiązanego przestrzennie z sąsiednim zespołem dworskim, kościołem parafialnym oraz układem zieleni i stawów. Wieża służy też obserwacji leżących u jej podnóża alei charakterystycznie uformowanych lip, których kształt jest efektem specjalnego cięcia w kandelabry. To stara technika ogrodnicza – kształty takie nadali lipom rosnącym przed Pałacem Kotulińskich ogrodnicy ponad 200 lat temu. Lipy kandelabrowe były sadzone też w przypałacowych parkach, w regularnych odstępach – nasadzenia tego typu nazywa się boskietami i można je zobaczyć przed Pałacem Kotulińskich. Założenie pałacowo-parkowe Pałacu Kotulińskich jest najcenniejszym obiektem architektoniczno-przyrodniczym miasta.

Lipy niegdyś stanowiły serca świętych gajów, a zarówno wieża, jak i pałac mieszczą się na historycznym wzgórzu zamkowym, owianym licznymi, miejscowymi legendami i podaniami, górującym nad Doliną Potoku Czechowickiego i całą okolicą, stanowiącym niegdyś centrum Czechowic. Na wzniesieniu tym, po drugiej stronie wieży, leżą - odrestaurowane w ramach ukończonej we wrześniu br. inwestycji - wspomniane ruiny "zamku" Wilczków. Jest to pozostałość po rezydencji wybudowanej około 1536 roku (w miejscu XIV-wiecznego dworu) przez Mikołaja Wilczka z Dobrej, który ożenił się z Katarzyną Czelówną – córką właściciela Czechowic. Po wybudowaniu pobliskiego pałacu dwór przekształcono w spichlerz, który w 1984 roku spłonął. Obiekt posiadał wieżę, która nie zachowała się do naszych czasów, a sklepienie budynku było zbudowane w stylu gotyckim. Budowla służyła czechowickim panom przez prawie dwa wieki. W 2016 roku gmina zleciła tu prace archeologiczne, dzięki którym odkryto m.in. fragmenty XIV-wiecznych kafli (w tym tzw. kafli herbowych), naczynia gliniane, fragmenty ceramiki z bogatą ornamentyką oraz czternastowieczny kanał – fosę, wyłożony drewnem dębowym.

Nieopodal stoi - dobrze widoczny z wieży - kościół pod wezwaniem Świętej Katarzyny. To historycznie pierwsza znana świątynia zlokalizowana na terenach miasta, leżąca na terenie Czechowic Dolnych. Jest to budynek barokowy, wzniesiony w latach 1722-1729 na miejscu drewnianego budynku z XV wieku. Zabytkowy cmentarz przykościelny powstał w początkach istnienia kościoła, a otaczający go mur pochodzi z 1768 r. Nieopodal, przy ulicy Chłopskiej znajduje się budynek „Starej Szkoły” – dziś Szkoły Podstawowej nr 1 – wzniesiony w latach 1871-1872 wg projektu Gustawa Kunca z Bielska (najstarsza szkoła w mieście, ul. Chłopska 73). Przed nim – zabytkowy kamień graniczny z 1722 r. Obok jest budynek tzw. Nowej Szkoły (1910-1911, ul. Chłopska 70) wykorzystywany w czasie I wojny światowej do celów wojskowych (kwarantanna rosyjskich jeńców wojennych). W okresie późnojesiennym i zimowym - w czasie, gdy na pobliskich, wyniosłych drzewach nie będzie liści - również i szkolne zabudowania powinny być doskonale widoczne z platformy widokowej na szczycie wieży.

Wieża stanowi centralny punkt kompleksu nowo powstałego Centrum Edukacji Ekologicznej, który jest otwarty dla mieszkańców i turystów - podróżujących między Śląskiem a Beskidami po drodze krajowej nr 1 - przez całą dobę. Na terenie kompleksu znajdują się ponadto ścieżki spacerowe i dydaktyczne, edukacyjny plac zabaw, użytek ekologiczny "Czechowicka Dolina Jaskrów" z altaną rekreacyjną i pomostami na palach, a także zbiorniki retencyjne z miniaturami zapór wodnych, służące ochronie przeciwpowodziowej i edukacji hydrologiczno-klimatycznej. Znajduje się tutaj też budynek edukacyjny, w którym odbywają się szkolenia, lekcje i warsztaty o tematyce ekologicznej, przyrodniczej oraz z zakresu edukacji regionalnej i historycznej, skierowane przede wszystkim do uczniów szkół podstawowych i średnich (ale nie tylko), na terenie którego powstaje obecnie ponadto - w ramach projektu dofinansowanego przez Euroregion Beskidy - Punkt Informacji Turystycznej, w którym promowane będą walory turystyczne i atrakcje gminy oraz całego regionu. PIT powinien działać już w przyszłym roku. Planuje się, że na terenie CEE realizowane będą liczne przedsięwzięcia turystyczne i krajoznawcze, toteż powstałe centrum obsługi ruchu turystycznego - zlokalizowane celowo przy ruchliwej, międzynarodowej arterii drogowej - idealnie wkomponuje się w szeroką działalność obiektu. Tym bardziej, że - m.in. w ramach budowy niebiesko-zielonej infrastruktury w gminie - planuje się dalsze inwestycje w Dolinie Potoku Czechowickiego.

Dodatkowo, CEE ma stać się tzw. MAL-em, czyli miejscem aktywności lokalnej, gdzie wspierane będą lokalne pomysły i działania społeczne mieszkańców. MAL-e - coraz bardziej popularne na terenie całego kraju - sprzyjają realizowaniu inicjatyw mieszkańców, aktywnemu spędzaniu czasu wolnego, podejmowaniu współpracy i wspólnemu aktywizowaniu różnych środowisk. MAL to sposób działania, idea, sygnał że miejsce i gmina są otwarte na mieszkańców i inicjatywy różnych środowisk, stowarzyszeń i grup pasjonatów. W ramach MAL-a już zaczynają być realizowane pierwsze pomysły, m.in. dotyczące ochrony przyrody i realizacji idei niebiesko-zielonej gminy. Powstają i prowadzone są też projekty mające na celu rozwój okolicznej infrastruktury rekreacyjnej, w tym rowerowej. Gdy tylko sytuacja pandemiczna pozwoli, obiekt - który już prowadzi zajęcia edukacyjne - szerzej otworzy się nie tylko na mieszkańców i turystów, ale przede wszystkim na inicjatywy służące dobrostanowi i szeroko pojętemu rozwojowi gminy oraz ochronie i promowaniu jej zasobów przyrodniczych i dziedzictwa społecznego, historycznego i kulturowego wśród mieszkańców i przyjezdnych.

Życzymy przyjemnego korzystania z terenu edukacyjno-rekreacyjnego CEE i wieży widokowej!

CEE/UM, ŁP