28 lutego 2013 r. odbyło się kolejne spotkanie, tym razem w Polsce. Spotkanie rozpoczęliśmy od Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku Białej. Podczas warsztatów poznaliśmy tajniki powstawania takich bajek jak „Reksio”, czy „Bolek i Lolek”, a na koniec oglądaliśmy najlepsze filmy rysunkowe, jakie powstały we wspomnianym studiu. Po seansie filmowym wyruszyliśmy na wycieczkę po Bielsku-Białej, gdzie poznawaliśmy historię miasta.

Miasto Bielsko-Biała powstało 1 stycznia 1951 roku z połączenia dwóch organizmów miejskich leżących na przeciwnych stronach rzeki Białej, na pograniczu dwóch polskich krain historycznych: Śląska i Małopolski. Dlatego oba ośrodki mają odrębne dzieje, już jednak od XIX wieku, w miarę rozwoju przemysłu, następował proces zrastania się, przede wszystkim w sensie gospodarczym i społecznym.

O założeniu Bielska głoszą nam rozmaite podania i legendy. Jedna z nich mówi, że nad ujściem rzeki Białej, dawniej zwanej "bystrą wodą", do rzeki Wisły, na bagnach i moczarach istniała osada bagienna Żebracze, którą zamieszkiwał szczep słowiański. Kiedy osada padła ofiarą nieprzyjacielskiego najazdu część jej mieszkańców założyła na pogórzu sąsiedniego pasma gór, czyli na Podbeskidziu warowną twierdzę. Był to początek grodu i zamku bielskigo a następnie miasta. Nie wiadomo, czy panujące zarazy spowodowały wymarcie pierwszych mieszkańców - Słowian, czy też dzicz tatarska w pierwszej połowie XIII wieku obróciła miasteczko w gruzy. Według podania stawiający czoła tej dziczy książę cieszyńsko-raciborski Mieczysław II ponownie odbudował i zaludnił Bielsko niemieckimi kolonistami.

Inne podanie głosi o zbudowaniu zamku bielskiego przez rabusiów posiadających na zamku swoja twierdzę, z której napadali na kupców i handlarzy - prowadziła tędy droga przez Bramę Morawską, wzdłuż brzegów Wisły aż do Bałtyku. Po zburzeniu twierdzy rozbójników, rabusie za swoje okrucieństwa zostali powieszeni na sąsiednich drzewach. Samo miejsce zwane po łacinie bilis, poszło w zapomnienie do chwili, kiedy książę cieszyński Kazimierz (1211-1234) odkrył je w czasie polowania. Postanowił wówczas zbudować tutaj zamek książęcy, a na jednej ze ścian został namalowany herszt - rozbójnik. Obraz ten widoczny był do połowy XIX wieku.

Nazwa miasta pochodzi od rzeki Białki, na której lewym brzegu położone jest Bielsko. Nad rzeką Białką powstał "bielski gród", a miasto powstałe wokół grodu nazwano Bielsk, a później Bielsko.

Pierwsza wzmianka o mieście pojawiła się w dokumencie z dnia 3 czerwca 1312 roku, kiedy to cieszyńsko-oświęcimski książę Mieczysław III oddał mieszczanom bielskim ma własność wielki las, położony między wsiami Kamienicą i Mikuszowicami. Las ten zwano dawniej Kozim Lasem, a przez Niemców Ziegenwald, z której to nazwy powstał wykoślawiony "Zigeunerwald", tłumaczony dziś odpowiednio na "lasek cygański".

Mieszczanie Bielska byli początkowo przeważnie rolnikami, a rękodzieło i rzemiosło było dla nich zajęciem ubocznym. Książę cieszyński Kazimierz w dokumencie z 14 marca 1316 roku potwierdza kupno obywatelom miasta pastwiska miejskiego na własność dziedziczną, połączoną z prawem dowolnego zakładania ogrodów i budowania chatek mieszkalnych.

8 listopada 1424 roku miasto otrzymało odnowione prawa miejskie. W dokumencie tym wymienione zostały mury, bramy, wały i most zwodzony, co dowodzi, że miasto było wtedy warowne, a rękodzieło i rzemiosło zdobywało przewagę nad rolnictwem.

Mijały wieki. Wokół zamku rozwijało się miasto, powstawały nowe zabudowania, przybywało ludności. Jednocześnie na miasto najeżdżały oddziały wojsk nieprzyjacielskich, które rabowały zamek i miasto a wybuchające pożary niszczyły budynki miejskie. W latach 1642 i 1646 zamek został zniszczony przez wojska szwedzkie. W 1659 roku wybuchł w mieście pożar, który zniszczył prawie wszystkie zabudowania w mieście, kościół parafialny, ratusz z całym archiwum, więzienie oraz bramy i baszty miejskie. Zamek został odbudowany przez Sunnegha - ówczesnego właściciela Bielska i okolicy. W tym samym czasie przystąpiono do odbudowy miasta. Gdy prace były na ukończeniu na skutek podłożenia ognia wybuchł w 1664 roku nowy pożar, którego ofiarą padły 42 budynki.

W dniu 26 lutego 1752 roku posiadłości miejskie przeszły na rzecz przebywającego w misji dyplomatycznej na dworze wiedeńskim Aleksandra Józefa hr. Sułkowskiego, generała i ministra króla Augusta III Sasa. Nabywca posiadłości bielskich otrzymał tytuł księcia. W 1754 roku cesarzowa Maria Teresa wyniosła posiadłości z miastem do godności księstwa. Powstało Księstwo Bielskie z rezydencją w mieście Bielsku. Kolejno posiadłość przechodziła do rąk synów i braci, którzy rozbudowywali zamek.

Od XVIII wieku rodziła się w mieście nowa przedsiębiorczość w formie zakładania większych zakładów. Druga połowa XVIII i początek XIX wieku to czas korzystny dla rozwoju miasta.

W 1775 roku objęła miasto sieć pocztowa. Pojawił się wówczas w mieście dyliżans pocztowy, który jeździł dwa razy w tygodniu z Brna morawskiego do Bielska. W 1806 roku sprowadzone zostały do miasta pierwsze maszyny tekstylne, o napędzie ręcznym, wodnym lub konnym, co zapoczątkowało rewolucję przemysłową na tych terenach. Od 1811 roku przedsiębiorcy zaczęli zakładać pierwsze fabryki sukna, a w 1825 r. w Bielsku pojawiła się maszyna parowa.

Cały XIX wiek to nieustający wzrost gospodarczy miasta. Ogromnym udogodnieniem dla mieszkańców miasta, ale przede wszystkim dla przemysłowców było uruchomienie w grudniu 1855 roku Kolei Pólnocnej z Bohumina do Oświęcimia z bocznicą Dziedzice-Bielsko. W ten sposób miasto uzyskało połączenie kolejowe z Wiedniem. Nową stację nazwano Bielsko-Biała. Bielsko stało się nowoczesnym i prężnym ośrodkiem miejskim.

1 listopada 1918 roku utworzona w Bielsku Niemiecka Rada Ludowa oraz Magistrat podjęły decyzję połączenia miasta z tzw. Niemiecką Austrią, tworzącym się na gruzach Austro-Węgier państwem narodu niemieckiego. Akces do niego Bielska poparł parlament w Wiedniu. Jednak już 17 listopada miasto zajęło wojsko polskie i 7 grudnia władze miasta ślubowały wierność Rzeczypospolitej. Zachowana została wówczas pewna odrębność administracyjna Bielska i prawa ludności niemieckiej. W 1922 roku Bielsko weszło w skład utworzonego autonomicznego województwa śląskiego.

Otwarcie się ogromnego rynku polskiego dla towarów bielskich przyczyniło się do kolejnego rozkwitu miasta w latach 20-tych.

W październiku 1939 roku okupanci hitlerowscy połączyli Bielsko i Białą i wcielili do III Rzeczy. Ludność polska poddana została licznym prześladowaniom i eksterminacji. Ludność Żydowska miasta, która w latach 30-tych stanowiła 20% ludności miasta została wysiedlona do gett utworzonych w Białej, Kozach i Kętach, a następnie wywieziona do obozu w Oświęcimiu i innych obozów zagłady. W czasie wojny Bielsko tętniło życiem gospodarczym, a cały przemysł pracował na rzecz III Rzeszy, w związku z tym miasto wyszło z działań wojennych z nieznacznymi stratami w zabudowaniach i parku maszynowym.

Bielsko aż do 1.01.1951 znajdowało się w granicach administracyjnych województwa śląskiego.

Z kolei położona na prawym brzegu rzeki Białej Biała pojawiła się około 1560 roku jako przysiółek polskich tkaczy założony u zbiegu Białej i potoku Lipnickiego (Niwka). Pierwsza wzmianka o przysiółku pochodzi z 1564 roku. Przeobraził się on następnie w osadę, która cały czas zależna była od wsi Lipnik a domy tkaczy budowane były wzdłuż drogi prowadzącej z Bielska do Lipnika. Na początku XVII wieku osada została oddzielona od Lipnika, co zapoczątkowało jej samodzielny rozwój. Osada rozwijała się pomyślnie stając się wkrótce jednym z najpotężniejszych ośrodków sukiennictwa w granicach Rzeczypospolitej. To sprawiło, że Biała została w 1723 roku podniesiona do rangi miasta. Po uzyskaniu praw miejskich Biała zaczęła się rozwijać w szybszym tempie, choć ciągłe spory z pobliskim Lipnikiem o granice obu miejscowości nieco ten rozwój ograniczały. Już przed pierwszym rozbiorem Polski miasto stało się zamożnym i najsilniejszym ośrodkiem sukienniczym i płócienniczym w Zachodniej Małopolsce. Po rozbiorze Biała znalazła się w granicach Austrii. Nowe kontakty gospodarcze z Cesarstwem, jak również duże zamówienia na sukno podczas wojen napoleońskich, umożliwiły miastu szybszy rozwój w następnych dziesięcioleciach.

W wyniku wcielenia do Austrii, do miasta napłynęło sporo nowych mieszkańców pochodzenia niemieckiego. Sukiennictwo przeobraziło się w przemysł fabryczny. Pierwsza fabryka powstała w 1810 roku. Miasto rozbudowywało się według wzorca bielskiego, wznosząc w końcu XIX wieku okazałe budynki z gmachem ratusza na czele. Biała pozostawała jednak cały czas w cieniu Bielska. W roku 1888 uruchomiono linię kolejową z Bielska przez Białą do Krakowa.

W odrodzonej Polsce Biała weszła w skład województwa krakowskiego, zmieniając nazwę na Białą Krakowską. Podejmowane kilkakrotnie próby połączenia Bielska z Białą i województwem kończyły się fiaskiem.

Rozwój miasta w okresie międzywojennym nie osiągnął nigdy dynamiki Bielska. Biała nie dorównywała nowoczesnością i poziomem stopy życiowej mieszkańcom Bielska.

W okresie okupacji niemieckiej Biała była włączona w skład Bielska. W tym czasie rozwijała się tutaj działalność konspiracyjna, istniało tajne polskie nauczanie. Wywieziono wówczas do obozów zagłady Żydów. Po wojnie musieli opuścić miasto Niemcy. Ich miejsce zajęli Polacy: mieszkańcy okolicznych wiosek, repatrianci ze Wschodu i mieszkańcy z Polski centralnej.

Po zakończeniu wojny Biała aż do 1951 roku pozostawała w składzie województwa krakowskiego.

Oba miasta ostatecznie scalono w jeden organizm administracyjny dopiero 1.01.1951 roku. Kilkakrotnie powiększano jego terytorium, włączając w granice miasta otaczające je wioski. W latach 1975-98 miasto było stolicą województwa a od 1 stycznia 1999 jest siedzibą powiatu grodzkiego i ziemskiego.

Następnie zwiedziliśmy Cieszyn. Z Wieży Piastowskiej podziwialiśmy panoramę miasta. Pani przewodnik przybliżyła nam historię Studni Trzech Braci oraz ratusza i rynku.

Cieszyn, miasto położone na granicy Polski i Czech może się poszczycić bardzo długą i skomplikowaną historią. Według legendy miasto zostało założone w 810 r., przez trzech synów króla polskiego Leszka III. W rzeczywistości Cieszyn powstał w X w. jako gród broniący południowej granicy państwa polskiego. Z powstałego wokół podgrodzia rozwinęło się samodzielne miasto. Od ok. 1290 r. Cieszyn był stolicą samodzielnego księstwa cieszyńskiego, potem powstałego na bazie księstwa regionu – Śląska Cieszyńskiego.

Góra Zamkowa od dawna stanowiła dogodne miejsce osadnicze. W X w. powstaje tutaj gród słowiański. W XI wieku w trakcie zmagań o ziemie śląskie między Polską a Czechami, nastąpił podział terytorium plemienia Gołęszyców. Śląsk Cieszyński pozostał w granicach Polski, stając się obszarem granicznym. Gród cieszyński podniesiony do rangi kasztelani, stał się siedzibą wysoko postawionego w ówczesnej hierarchii władzy państwowej kasztelana, pełniąc tę rolę do czasu utworzenia księstwa cieszyńskiego w końcu XIII w.

Dzieje Cieszyna sięgają IX wieku i wiążą się z grodem słowiańskiego plemienia Golęszyców. Lokacja miasta nastąpiła około 1220. Od końca XIII wieku było ono centrum księstwa cieszyńskiego – istniejącego formalnie do 1918 i rządzonego w swej historii przez dwie dynastie: Piastów oraz Habsburgów – stając się w epoce nowożytnej jednym z najważniejszych miast Śląska. W dobie XIX-wiecznego uprzemysłowienia Cieszyn zaczął być gospodarczo prześcigany przez takie ośrodki jak Bielsko czy Morawska Ostrawa, pozostając jednak ważnym ośrodkiem kulturalnym i oświatowym. Podział miasta dokonał się w lipcu 1920 i był wynikiem dwuletniego sporu terytorialnego między powstałymi na gruzach monarchii austro-węgierskiej Polską i Czechosłowacją. Cieszyn jest stolicą krainy historyczno-geograficznej Śląska Cieszyńskiego.

Od czasów reformacji jest miastem zróżnicowanym pod względem religijnym, o mieszanym składzie narodowościowym. Poza ludnością polską mieszkali tu Niemcy, Czesi, także Żydzi, a na przełomie XIX i XX w. nieliczna, ale widoczna kolonia Węgrów. Spór o przynależność terytorialną Śląska Cieszyńskiego doprowadził do podziału miasta w 1920 r. Leżące na lewym brzegu Olzy przedmieścia weszły w skład Czechosłowacji i utworzyły nowe miasto. Od tego momentu jednolity dotąd organizm rozwija się jako dwa graniczne miasta przedzielone rzeką Olzą: Cieszyn i Czeski Cieszyn.

Według danych z końca 2010 polski Cieszyn liczy 35 421 mieszkańców, jego powierzchnia wynosi natomiast 29 km². Wspólnie obie części miasta zamieszkiwane są przez 60,5 tys. osób i zajmują 63 km².

 Marta Krawczyk, Paulina Gruba, Monika Zagórska