Gmina Czechowice-Dziedzice leży na południowym skraju Kotliny Oświęcimskiej w obrębie zapadliska przedkarpackiego wypełnionego morskimi utworami trzeciorzędu, poniżej których zalegają osady karbonu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Cechą charakterystyczną Czechowic-Dziedzic jest podział terytorium gminy na odmienne pod względem krajobrazowym obszary wynikające z położenia gminy na styku 2 jednostek fizyczno-geograficznych. Pierwszą reprezentuje Dolina Górnej Wisły będąca mezoregionem Kotliny Oświęcimskiej a drugą Pogórze Śląskie, które jest mezoregionem Pogórza Zachodniobeskidzkiego. Wzdłuż linii Bestwina, Czechowice Górne, Rudzica przebiega geologiczna granica Karpat, tzw. nasunięcie karpackie.
Na obszarze Gminy występuje znaczna różnorodność krajobrazu, w tym duże różnice wysokości względnych oraz gęsta sieć rzeczna, a pokrycie terenu utworami lessowymi spowodowało powstanie szeregu jarów o stromych zboczach. Jednak dominującymi terenami gminy są tereny równinne, płaskie fragmenty taras zalewowych związanych z dolinami Wisły, Iłownicy, Wapienicy, Jasienicy i Białej. Charakterystyczną cechą krajobrazu naszej gminy są liczne stawy hodowlane zlokalizowane w dolinach rzek.
Duże powierzchnie stawów i doliny rzek stanowią naturalne ostoje ptactwa i ten fakt zadecydował o tym, iż prawie połowa obszaru naszej gminy znalazła się w granicach Obszaru Natura 2000 ”Dolina Górnej Wisły”, europejskiej sieci ekologicznej krajów Unii Europejskiej. 
Utworzony w 1966 roku na terenie sołectwa Zabrzeg i gminy Chybie rezerwat torfowiskowy „Rotuz” posiada wysokie walory naukowe i przyrodnicze, unikatowe w skali kraju. Jest to jedyny rezerwat torfowiskowy w województwie śląskim. Obejmuje obszar torfowisk śródleśnych i lasu o powierzchni 40,63 ha, z czego na terenie gminy Czechowice-Dziedzice znajduje się około 10,4 ha. Występują tutaj rzadkie i chronione rośliny, min. owadożerna rosiczka okrągłolistna, żurawina błotna, czermień błotna, wełnianka pochwowata oraz bardzo rzadkie mszaki.
Przeprowadzona waloryzacja przyrodnicza gminy Czechowice-Dziedzice wykazała istnienie wielu obszarów o podniesionych walorach przyrodniczych oraz występowanie licznych obiektów godnych uwagi i ochrony, wszystkie te obszary zostały dokładnie opisane w Przewodniku Przyrodniczym Czechowice-Dziedzice. 

Czechowice-Dziedzice kojarzone głównie z ośrodkiem przemysłowym mają do zaoferowania wiele walorów krajobrazowych.

40% powierzchni gminy, to tereny rolne - pola uprawne, pastwiska, kompleksy łąk
sady, gospodarstwa ogrodnicze.

16% powierzchni gminy zajmują lasy – największe skupiska w okolicy Zabrzega, większe enklawy leśne to ponadto - Zbijów, Świerkowice, Podraj.

7% to cieki i zbiorniki wodne – w tym rzeki Wisła, Biała, Iłownica, Wapienia, Jasienia, potoki, stawy hodowlane, a także fragment sztucznego zbiornika wody – Jezioro Goczałkowickie.

6% powierzchni zajmuje zieleń miejska – parki, zieleńce, zieleń osiedlowa, obszary i obiekty sportowo-rekreacyjne, cmentarze, zieleń przykościelna i zieleń izolacyjna.

31% powierzchni gminy, to tereny zabudowane, w tym mieszkalne oraz tereny przemysłowe i komunikacyjne.


Na terenie miasta i gminy Czechowice-Dziedzice ważną rolę pełni tzw. zieleń urządzona i kultywowana Są to obszary stworzone ręką człowieka: parki, skwery, zieleńce, cmentarze, ogrody działkowe i przydomowe, zieleń obiektów sportowych itp.

PARK PRZYPAŁACOWY
Położenie: ul. Zamkowa w Czechowicach-Dziedzicach.
Park o powierzchni 4,8 ha znajduje się w rejestrze zabytkowych założeń ogrodowych w Polsce. Park późnobarokowy, założony na planie prostokąta. Starodrzewy składają się z grabów, buków, dębów, wiązów, kasztanowców. Ciekawostką parku jest aleja lip drobnolistnych - uformowanych na kształt kandelabrów.

PARK PRZYKLASZTORNY przy kościele Św. Andrzeja Boboli
Położenie: Centrum miasta ul. Legionów przy kościele i parafii św. Andrzeja Boboli.
Rośnie tu 38 gatunków drzew i krzewów m.in. klony pospolite, jawory, lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, brzozy, jesiony, graby. Osobliwością parku są dwie choiny kanadyjskie, oraz dwa dęby kaukaskie.

PARK DWORSKI przy ul. Kaniowskiej
Położenie: północno-wschodnia część miasta na terenie dzielnicy Kolonia Żebracz.
Pomnikowe lipy drobnolistne, jesiony i kasztanowce, w skład parku wchodzi stary, wymagający rewaloryzacji sad. Wokół obiektu groble obsadzone dębami szypułkowymi i jesionami. 

PARK MIEJSKI w Osiedlu „Lesisko”
Położenie: centrum miasta pomiędzy ulicami N.Barlickiego, J.Słowackiego i H.Sienkiewicza.
Znajduje się tu 29 gatunków drzew i krzewów. Starodrzew tworzą dęby szypułkowe i brzozy brodawkowate. Najokazalsze z nich osiągają 180 cm w obwodzie. Ciekawostką są również rosnące w parku czereśnie o obwodach pni do 200 cm.

ZIELEŃ przy kościele NMP Królowej Polski
Położenie: centrum miasta przy ul. H. Kołłątaja.
Ciekawie zakomponowana zieleń, drzewa iglaste: modrzewie, świerki i choiny kanadyjskie tworzą ścianę, wzdłuż której rosną jaskrawo kwitnące magnolie.






CMENTARZ PARAFIALNY przy kościele św. Katarzyny
Położenie: Czechowice Dolne, ul. M.Kopernika. Od wejścia, do kościoła prowadzi aleja lip drobnolistnych, a do najcenniejszych drzew na terenie zabytkowego cmentarza należą tuje o obwodzie w pniach przekraczających 100 cm.


CMENTARZ przy kościele NMP Wspomożenia Wiernych
Położenie: przy ul. Legionów. Cenny drzewostan – lipy drobnolistne, jesiony, jawory, brzozy kasztanowce a z iglastych: tuje, cyprysiki i świerki kłujące. Drzewostan wymaga zabiegów konserwatorskich.