O gminie
W wyniku procesów naturalnych występujących w przyrodzie oraz w wyniku działalności człowieka do powietrza dostają się liczne zanieczyszczenia w postaci substancji stałych, ciekłych lub gazowych. Zanieczyszczenia te nazwane są emisją.
Emisje możemy podzielić na wysoką i niską. Źródłem emisji wysokiej są kominy powyżej 40m wysokości, natomiast emisję niską tworzą źródła nie przekraczające 40 m wysokości. Do źródeł niskiej emisji zaliczane są głównie indywidualne piece domowe, niewielkie kotłownie, transport komunikacyjny oraz wypalanie traw. Emisja zanieczyszczeń może być zorganizowana - emisja odbywająca się za pośrednictwem emitorów jakimi są kominy, wyrzutnie wentylacyjne, lub emisja niezorganizowana m.in. składowiska odpadów, hałdy, pożary.
Niska emisja związana jest bezpośrednio z działalnością człowieka. W wyniku emisji wysokiej i niskiej w środowisku powinna być ustalona równowaga pomiędzy ilością wprowadzanych i usuwanych zanieczyszczeń czyli prawidłowy stan sanitarny powietrza atmosferycznego. W przypadku wprowadzania do atmosfery znacznych ilości zanieczyszczeń nie osiąga się naturalnej równowagi i normy powietrza zostają znacznie przekroczone.
W Polsce wyznaczono 46 stref pomiarowych monitorowanych pod względem jakości powietrza. Gmina Czechowice-Dziedzice należy do strefy śląskiej. Na terenie naszej gminy posiadamy 1 stanowisko pomiarowe w zakresie badań zanieczyszczeniem benzenu. Najbliższe stanowiska pomiarowe pozostałych zanieczyszczeń znajdują się na terenie miasta Bielsko-Biała. Monitoring powietrza prowadzi Wojewódzki inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. Lista badanych zanieczyszczeń obejmuje pomiary: benzenu, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, tlenku węgla, ozonu, pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM 2.5, arsenu, benzo(α)pirenu, ołowiu, kadmu i niklu.
Skutki niskiej emisji
Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem prowadzi do osłabienia odporności organizmu i tym samym jest przyczyną wielu groźnych chorób. Szacuje się, ze w Polsce przedwcześnie - z powodu złej jakości powietrza, umiera od 40 do 45 tysięcy osób rocznie.
Zanieczyszczenia w postaci pyłowej są bardzo groźne dla zdrowia człowieka. Pył zawieszony PM 2.5 jest nośnikiem dla wielu toksycznych substancji, w tym metali ciężkich, węglowodorów aromatycznych, dioksyn i furanów. Pył ten potrafi gromadzić się w najgłębszych partiach płuc. Należy zwrócić uwagę, iż pył pochodzący z niskiej emisji jest zazwyczaj bardziej trujący niż pył przemysłowy, z racji niepełnego spalania paliw w piecach domowych oraz bezpośredniego osadzania się pyłu w bezpośrednim otoczeniu człowieka w przydomowych ogrodach oraz pomieszczeniach mieszkalnych.
Do najgroźniejszych zanieczyszczeń spalania należą zanieczyszczenia pochodzące ze spalania w domowych kotłowniach odpadów. Zaliczamy do nich chlorowane związki organiczne, m.in. dioksyny i furany oraz metale ciężkie.
Należy podkreślić, że substancje te mają również zdolność osadzania się na powierzchni ziemi i roślin oraz w zbiornikach wodnych. Trucizny te utrzymują się przez długi czas w bezpośrednim otoczeniu człowieka i poprzez zanieczyszczoną wodę i żywność dostają się do organizmu ludzkiego.
Wiele osób, które spalają odpady dla niewielkich tylko oszczędności, nie zdaje sobie sprawy z tego, jak bardzo narażają siebie i innych. Przykłady:
Spalane kubki, tacki mięsne, opakowania po jajkach są źródłem emisji styrenu, który po przedostaniu się do powietrza zwiększa ryzyko chorób płuc, układu oddechowego. Może powodować ból głowy, zmęczenie, osłabienie, a nawet depresję.
1 kg tworzyw sztucznych PCV spalanych w takich warunkach wydziela 290 l trującego, żrącego chlorowodoru. PCV to tworzywo najczęściej używane do produkcji izolacji przewodów elektrycznych, wykładzin podłogowych, rur, obuwia, opakowań,
1 kg płonących poliuretanów wydziela 30-50 l cyjanowodoru - jednej z najsilniejszych trucizn. Poliuretany to gąbki, myjki, miękkie opakowania, maty, uszczelki.
Jednymi z najsilniejszych trucizn pochodzących również z niskotemperaturowego spalania tworzyw sztucznych są dioksyny. Ich działanie trujące jest wielokrotnie wyższe niż działanie strychniny. Trucizny te trwale gromadzą się w naszym organizmie. Mogą też u kobiet w ciąży przenikać przez łożysko do krwi dziecka.
Natomiast metale ciężkie takie jak: arsen, kadm, chrom, ołów, rtęć i nikiel mogą również powodować zmiany nowotworowe, anemię i zaburzenia snu.
W wyniku zatrucia kadmem stwierdza się obniżenie płodności, złogi w aorcie, uszkodzenie nerek i nadciśnienie.
Należy pamiętać, że domowe piece nie są przystosowane do spalania odpadów. Dlatego, oprócz emisji niebezpiecznych substancji powstaje również ryzyko zaczadzenia spowodowane zapchaniem się przewodów kominowych.
Dla każdego z nas zdrowie jest najcenniejsze. Dlatego też nie narażajmy siebie i najbliższych na wdychanie trującego powietrza.
O przypadkach spalania odpadów należy powiadamiać Straż Miejską (tel. 32 215 54 92) lub Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa tut. Urzędu (tel. 32 214 71 00).
Dodatkowe materiały edukacyjne:
- Przewodnik o niskiej emisji „WEŹ ODDECH”
- Czyste ogrzewanie - wszystko o ekologicznym spalaniu węgla i drewna
Jak palić w piecu i nie dymić:
OS/UM, PM
Urząd Miejski w Czechowicach-Dziedzicach
Plac Jana Pawła II 1
43-502 Czechowice-Dziedzice
tel: 32 214 71 10, Fax: 32 214 71 52
e-mail: um@um.czechowice-dziedzice.pl