6-7 czerwca br. w Czechowicach-Dziedzicach w Dworku Eureka odbyło się posiedzenie Komisji Autobusowej Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej (IGKM) "Badania SORT elementem obniżania kosztów paliwa w autobusach miejskich". Współorganizatorem spotkania było Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach.

Procedura SORT (z ang. Standarised On-Road Test, Znormalizowane cykle testów jezdnych) jest rekomendowaną przez UITP (Międzynarodowa Unia Transportu Publicznego, L’Union internationale des transports publics) znormalizowaną metodą mierzenia zużycia paliwa w autobusach miejskich. Jej praktyczne wykorzystanie powiązane jest z zapisami dyrektywy 2009/33/WE dotyczącej zamówień publicznych na autobusy.

W spotkaniu wzięli udział prezesi i dyrektorzy przedsiębiorstw komunikacji miejskiej z całej Polski, wykładowcy akademiccy i przedstawiciele nauki, producenci oraz firmy usługowe związane z komunikacją samochodową. W sumie ponad sto osób. Gospodarzami spotkania byli Burmistrz Czechowic-Dziedzic Marian Błachut wraz z zastępcą Maciejem Kołoczkiem i Dyrektor czechowickiego PKM-u Jan Matl wraz z zastępcą Rafałem Kupczakiem.

Zgromadzeni goście wzięli udział w cyklu wykładów i prelekcji dotyczących m.in. genezy powstania metodologii SORT, badań zużycia paliwa w autobusach, procedurom i problematyce badań SORT, sposobom zmniejszania zużycia paliwa w autobusach miejskich, nowym zasadom etykietowania ogumienia, wyposażeniu technicznemu do obsługi ogumienia i koncepcji outsourcingu serwisu opon.

Uczestnicy udali się również z wizytami technicznymi do firmy BOSMAL Sp. z o.o. oraz do zajezdni PKM Czechowice-Dziedzice. Zgodnie podkreślano, jak dużą wagę władze Gminy Czechowice-Dziedzice przykładają do rozwoju swojej miejskiej komunikacji publicznej.

W związku z tym ogólnokrajowym wydarzeniem, warto przypomnieć historię i dzień dzisiejszy naszego czechowickiego przewoźnika.

Jako jedną z głównych przyczyn powołania komunikacji zbiorowej w Czechowicach-Dziedzicach przyjmuje się bardzo duże uprzemysłowienie miasta a w związku z tym konieczność przemieszczania się dużych grup ludzi, z miejsc pracy do miejsc zamieszkania. Aby usprawnić komunikację pasażerską w mieście i gminie Czechowice-Dziedzice, Zarządzeniem Wewnętrznym nr 15 z dnia 30.06.1980 r. Dyrektora Naczelnego Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Katowicach w dniu 01.07.1980 r. utworzono Oddział Autobusowy w Czechowicach-Dziedzicach o symbolu organizacyjnym OACz. Siedzibę firmy i zajezdnię autobusową zlokalizowano na terenie przylegającym do ulicy 1-go Maja (dzisiejsza ulica Legionów 85). W ramach WPK Katowice, Oddział Autobusowy w Czechowicach-Dziedzicach, podlegał organizacyjnie Zakładowi Komunikacyjnemu nr 7 w Tychach. Na początku działalności do Czechowic-Dziedzic trafiły eksploatowane wcześniej autobusy WPK. Końcem roku 1980 trafiły 4 nowe autobusy marki Ikarus 260.

Początkowo obsługiwanych było 5 linii (linia 545: Zabrzeg Urząd Gminy - Czechowice Zakłady Mięsne, 546: KWK Silesia - Czechowice Świerkowice, 547: KWK Silesia - Czechowice Górne, 548: KWK Silesia - Czechowice Górne, 549: Os. Północ - Zakłady Mięsne). Potem uruchomiono linie 547bis (KWK Silesia - Burzej Szkoła) i 545s (Polfa - Miliardowice, autobusy kursowały wyłącznie w dni świąteczne). Później linie te przemianowano, a gdy w 1994 r. powstała linia nr 7 (zmieniona potem na VII w związku z podobieństwem do bielskiej linii nr 7) wykaz linii przedstawiał się następująco: linia nr 1 (Zakłady Mięsne - Zabrzeg), 1s (Polfa - Miliardowice), 2 (KWK Silesia - Świerkowice), 3 (KWK Silesia - Czechowice Górne), 4 (KWK Silesia - Czechowice Górne), 5 (Zakłady Mięsne - Os. Północ), 6 (Bronów - Czechowice Dworzec), 7 (Czechowice Dworzec - Bielsko Biała ul. Podwale). Potem doszła linia nr 8 (Miliardowice - KWK Silesia), a linie nr 1, 5 i VII zmieniły przebieg - linia nr 1 rozpoczęła kursy z Miliardowic do zakładów Polfa, natomiast linie nr 5 i VII zostały wydłużone do KWK Silesia.

Początkowo tabor czechowickiego przedsiębiorstwa składał się z jednego autobusu - Jelcza 043 obsługującego linię osiedle Żebracz (dzisiejsze Północ) z Zakładami Mięsnymi. W krótkim okresie stan taboru był sukcesywnie zwiększany tak, by pod koniec 1980 roku liczyć 6, a w 1984 roku - 10 pojazdów. W 1994 roku flota PKM rozrosła się do 14 sztuk autobusów, w 2001 - do 16 (w 2000 r. zakupiono pierwsze niskopodłogowe "Solarisy"). Z czasem wysłużone autobusy były zastępowane nowymi i dziś PKM dysponuje flotą 19 autobusów, z czego aż 16 to nowoczesne autobusy niskopodłogowe - czternaście to autobusy Solaris Urbino (trzy 10-metrowe, dziewięć 12-metrowych i dwa 15-metrowe) a dwa to MAN-y NL 202. Ponadto PKM posiada jeden Iveco Daily oraz dwa Ikarusy 260 (z czego jeden to pojazd specjalny pogotowia technicznego).

1 października 1991 roku zarządzeniem Wojewody z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Katowicach wyodrębniono czechowickie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej. 1 lipca 1997 roku uchwałą Rady Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach, przekształcono państwowy PKM Czechowice-Dziedzice w zakład budżetowy, działający w tej formie organizacyjnej do dnia dzisiejszego.

PKM rozpoczął 2004 rok (przekazanie zajezdni nastąpiło jesienią 2003 roku) już funkcjonując na nowej bazie, mieszczącej się przy ulicy Drzymały. Budowa miejskiej zajezdni autobusowej zlokalizowanej w Czechowicach-Dziedzicach przy ul. Drzymały, obsługującej miejską komunikację autobusową, rozpoczęła się na początku 2000 roku. Zajezdnia przeznaczona jest dla ok. 20 autobusów. Główny wjazd na teren zajezdni zlokalizowany został w północnej części działki, od ul. Drzymały. Na terenie zajezdni zlokalizowano budynek warsztatowo-biurowo-socjalny, plac manewrowy, budynki pomocnicze oraz kontenerową stację paliw i trafostację. W rejonie ul. Drzymały zlokalizowano parking dla petentów i i pracowników zajezdni. Teren zajezdni dostępny jest dwoma wjazdami od północnej strony działki, od ul. Drzymały. Jeden wjazd na plac przed budynkiem głównym, prowadzący na plac oraz parking dla petentów i pracowników. Drugi wjazd, poprzez bramę szlabanową, dla taboru autobusowego prowadzący na plac manewrowy zajezdni. Budynek główny, zlokalizowany jest w centralnej części działki składa się z dwóch części: północnej dwukondygnacyjnej, w której zlokalizowano funkcje biurową i socjalną, części południowej jednokondygnacyjnej, w której zlokalizowane są warsztaty, stanowiska naprawczo przeglądowe oraz myjnia mechaniczna. W północnym narożniku zagospodarowania terenu zlokalizowano stację transformatorową, dostępną bezpośrednio z ul. Drzymały. Dla właściwego funkcjonowania zajezdni w rejonie placu manewrowego zlokalizowano kontenerową stację paliw oraz zaprojektowano dwa dodatkowe budynki pomocnicze. Budowa zajezdni przyczyniła się znacząco do poprawy funkcjonowania miejskiego PKM. Spełniła ona zapotrzebowanie jakie istniało w mieście na tego typu obiekt. Podniosła się jakość i punktualność świadczonych usług, poprzez szybki dostęp do serwisu i obsługi technicznej.

W 2009 roku Gminie Czechowice-Dziedzice udało się pozyskać dofinansowanie w ramach Działania 7.2. Transport publiczny w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 projektu pn. "Nowoczesna komunikacja w Czechowicach-Dziedzicach - zakup autobusów oraz wdrożenie systemu zarządzania flotą". Wartość projektu złożonego przez naszą gminę wyniosła 6.821.289,72 zł, w tym kwota przyznanej dotacji – 4.658.357,91 zł.

Projekt objął m. in. zakup 6 nowoczesnych niskopodłogowych autobusów spełniających normę EURO-5. W ramach realizacji projektu istotnym czynnikiem wpływającym na podniesienie jakości świadczonych usług oraz zwiększenie bezpieczeństwa było wdrożenie Systemu Zarządzania Flotą, obejmującego system monitoringu wizyjnego oraz lokalizacyjnego autobusów, udostępnianie informacji poprzez Elektroniczną Informację Pasażerską, wdrożenie interfejsu SMS do udostępniania informacji pasażerskiej oraz instalację automatu biletowego i elektronicznych tablic informacyjnych na dworcu autobusowym.

Wśród zakupionych w ramach projektu autobusów znajdują się trzy o długości 9,5-10 m oraz trzy o długości ok. 11,5-12 m, wszystkie spełniające normę EURO-5. Wszystkie autobusy posiadają będą niską, płaską podłogę na całej długości bez stopni poprzecznych i bezstopniowe wejścia zapewniające dwustrumieniowy ruch pasażerów. Każdy z nowozakupionych pojazdów wyposażony jest w stanowisko do mocowania wózków inwalidzkich wraz z przyciskiem informującym o zamiarze wysiadania przez osobę niepełnosprawną oraz platformę przeznaczoną do przewozu wózka dziecięcego. Wózek będzie można przymocować za pomocą pasa bezwładnościowego. Autobusy posiadają po trzy pary drzwi otwierane pneumatycznie do wewnątrz, z uchwytami wejściowymi. Wszystkie drzwi wyposażone są w system ochrony pasażera przed ściśnięciem przy zamykaniu oraz blokadę niezamierzonego ruchu drzwi po obsłudze zaworu bezpieczeństwa. Zamykanie drzwi poprzedzone jest sygnałem dźwiękowym i świetlnym.

System Zarządzania Flotą wykorzystuje najnowocześniejsze technologie w dziedzinie lokalizacji, informacji o terenie oraz łączności, dzięki czemu będzie możliwe zapewnienie szerokiej, kompletnej gamy działań w dziedzinie zarządzania, kontroli i regulacji usług przewozowych oraz dostarczania informacji pasażerom w czasie rzeczywistym. Rdzeniem systemu jest lokalizacja na bazie GPS wraz z przesyłaniem danych przez dowolnie wybrany system łączności (np. radio, GSM/GPRS), pozwalający na dokładne śledzenie pozycji pojazdów oraz zdarzeń, które mają miejsce podczas pracy. Wszystko to ma odzwierciedlenie na mapie GIS (System Informacji Geograficznej), wizualizując faktyczną pozycję pojazdu. Dodatkowo SZF został uzupełniony o system dynamicznej informacji pasażerskiej składający się z zewnętrznych tablic informacyjnych z rozkładem jazdy w czasie rzeczywistym oraz wyświetlaczy wewnątrz autobusu, które na bieżąco informują pasażerów o aktualnej pozycji względem trasy przejazdu, jak również o narzędzie do przesyłu informacji przez telefon komórkowy czy PDA.

W ramach SZF zbudowany zostanie również system monitoringu wizyjnego, polegający na wyposażeniu każdego autobusu w zestawy trzech kamer wewnątrz pojazdu oraz dodatkową kamerę skierowaną przed jego czoło, monitor LCD w kabinie kierowcy i dysk twardy do zapisywania nagrań z kamer. W siedzibie PKM zorganizowane zostanie natomiast centrum wizualizacji obrazu z monitoringu. SZF obejmuje trzy podstawowe moduły: wyposażenie pojazdów, wyposażenie centrum sterowania oraz system informacji pasażerskiej. W ramach ich realizacji zainstalowane zostały specjalistyczne urządzenia, takie jak czujniki otwartych drzwi i zliczania pasażerów, przyciski alarmowe, mikrofony i głośniki, zestawy kamer, konsole kierowcy do komunikacji i wysyłania wiadomości, tablice informacji pasażerskiej oraz automat do sprzedaży biletów. Projekt był realizowany w latach 2009-2011. Inwestycja przyczyniła się do wzrostu komfortu i bezpieczeństwa podróży autobusową komunikacją miejską PKM.